DOI: https://doi.org/10.7203/KAM.12.12238

El Grupo Rompente (1975-1983). Un viaje inesperado por la Transición en el campo literario gallego


Resumen


Con este trabajo presentamos una introducción al grupo poético Rompente


(1975-1983). A partir de una contextualización del campo literario gallego de la Transición,


pretendemos entender cómo se crea un colectivo de poetas y su evolución en el tiempo. Bajo una


perspectiva historiográfica, analizamos sus dos diferentes fases: Grupo de Resistencia Poética


(1975-1977) y Grupo de Comunicación Poética (1978-1983). Esta cala nos funciona como


elemento vertebrador a la hora de describir un campo literario en profundo cambio entre el


franquismo y la monarquía parlamentaria. En un tercer lugar, analizamos cómo fue recibido el


grupo por parte de los agentes contemporáneos y años después. La metodología de trabajo será


la que transita por la sociología de la literatura, pues se pretende analizar una plataforma colectiva


(Rompente) para, a la vez, observar los lazos de unión que establece con otros campos artísticos


–especialmente el plástico y musical– y estudiar cómo se ocupa un espacio concreto en el campo


y en la esfera pública.


Palabras clave


vanguardia; creación colectiva; posmodernismo; performance; canon; resistencia; institucionalización; experimentación poética

Texto completo:

Artículo

Referencias


Bibliografía activa de Rompente


(1976a). Crebar as liras. Vigo: Grupo de Resistencia Poética Rompente.

(1976b). “Follas de resistencia poética”, A Trabe de Ouro 32 (1997): 519-532.

(1977a). “A crítica. Un traballo difícil e sen facer en Galicia”, Teima 9: 30.

(1977b). “Poética e política, «Rompente», por unha poesía de resistencia”, Teima 10: 30-31.

(1977c). “Poesía. A xeito de guía pra viaxeiros”, Xeira, Voceiro da Feira do Libro (1977), Vigo: ed. Agrupación de libreiros de Galicia: 4-5.

(1977d). “Rompente: poesía galega”, Galicia (1977): 36.

(1977e). Poesía, colonialismo, cultura nacional e desenrolo político. Informe inédito. Situación CD 9_3_1_1_GRP_ teoria: 2 informe_inedito_rompente.

(1978a). Silabario da turbina. Vigo: Rompente.

(1978b). “A poesía galega: pre-textos históricos”, Boletín dos Estudiantes do Colexio Universitario de Vigo (1978): 3-4.

(1978c) “Solidaridade con ascon”, Boletín dos Estudiantes do Colexio Universitario de Vigo. (17.05.1978): 18.

(1978d). “A poesía galega hoxe: Respostas a un cuestionario pra a revista Ozono". Documento inédito (1978).

(1978e). “Enquisa no día das letras galegas”, Boletín da Agrupación de Libreiros de Ourense. Ourense: Agrupación de libreiros de Ourense.

(1978f). “Fresca muller dos arrabaldos”, Vagalume 5 (1978): 17.

(1979a). Fóra as vosas sucias mans de Manuel Antonio. Boletín 1. Vigo: Rompente.

(1979b). “Grupo de Comunicación Poética Rompente”. Documento inédito. Situación CD. 9_3_2_1_GCP_teoria: 1.revista_uvigo_1979_rompente.

(1979c). “Propostas para un cuestionario pra o periódico El Progreso de Lugo”. Documento inédito. Situación CD: 9_3_2_GCP_teoria: 1.revista_ozono_rompente.pdf.

(1980a). “Non todo é bricolaxe" en Atlántica (1980): 07-09.

(1980b). Moisés e a mona: performance. Documento inédito (situación CD: 9_3_2_2_textos_creación: 4_performance: moises_e_mona.pdf).

(1980c): Radio Esquimal. Documento inédito (Situación CD: 9_3_2_2_textos creación: 5_radio_esquimal).

(1981a) “Vacas”, “o coro das voces agrícolas de kassoa” e “describo unha saa”, Dorna 1: 10.

(1981b). “LAXE POR LAXEIRO”, VVAA (1981). Érase unha vez... LAXEIRO. Vigo: Atlántica e Concello de Vigo. 

(1981c). “Houbo unha vez” e “(COUSAS que se pechan)”, Atlántica (1981): 3.

(1981d): “Que sorte bruno!”, “Quizabes mellor que dicila foi pintala” y “Grug tiña dous volumes”, Coordenadas 1: 30, 50 e 60.

(1981e): “After shave” e “HEY gay”, Dorna 2: 38.

(1981f): “Notas de actitude literaria”. Relatorio do Grupo Rompente no I Congreso da AELG. Poio. Inédito. Situación CD: 9_3_2_GCP_teoria. 3.Notas_actitude_literaria.

(1982a). “Tristesa/un/” e “sinto non poder durmir sonámbulo”, II Festival da poesía no Condado Ponteareas: S.C.D. Condado: 80-81.

(1982b). “Tedio”, “Rosa” e “(ilexible)”, Dorna 3: 70-72.

(1983a). A dama que fala. Vigo: Xerais.

(1983b). “Durmida en bico”, “in quella parte del giovanetto” e “mamá por que non me pariches nunha cabina telefónica”, III Festival da poesía no Condado Ponteareas: S.C.D. Condado: 131-132.

(1983c). “A Casa do Lago”, “e zoaba magnética a voz de mao ze dong” y “Nada”, Escrita 1: 21.

(1998). Upalás. Vigo: Xerais, col. Ablativo Absoluto (coord. Por H. González).


Bibliografía pasiva


Álvarez Basso, Carlota (coord.) (2003). ATLÁNTICA. VIGO. 1980.1986. Vigo: Museo Marco.

Avendaño, Alberto (2001). “O meu Rompente”, Madrygal 4. Madrid: Universidad Complutense: 56-65.

Baudrillard, James (2005). A sociedade de consumo. Lisboa: Edições 70.

Beiras, Xosé Manuel (1981). O atraso económico de Galicia. Vigo: Galaxia.

Bernárdez, Carlos et alii (2001). Literatura galega século XX. Vigo: A Nosa Terra.

Bourdieu, Pierre (1998 [1992]). Les regles de l´art. Génese et estructure du champ litéraire. Paris: Seuil. 

Carlson, Marvin (2005). Performance. Unha introdución crítica. Vigo: Galaxia.

Casares, Carlos (1980). “O grupo Rompente”, La Voz de Galicia (06.04.1980): 35.

Cochón Otero, Iris, González, Helena (1999). “Rompente: comunicación e vangarda”, Kremer, Dieter (ed.) Actas de V Congreso Internacional de Estudios galegos. Sada: Do Castro: 1074-1084.

Cochón Otero, Iris. “Dicción, contradicción e nación: a incorporación do mundo no discurso poético último”, Grial 140 (1998): 717-730.

Cochón Otero, Iris (2001a). “Unha proposta de superación da orde xeracional oitenta/noventa”. Villanueva, Darío (dir.), Tarrío, Anxo (coord.). A literatura desde 1936 ata hoxe: Poesía e teatro. Tomo XXXIII do “Proyecto Galicia”. A Coruña: Hércules de Ediciones: 285-287

Cochón Otero, Iris (2001b). “A poesía de fin de milenio: o reaxuste dos anos noventa”. Villanueva, Darío (dir.), Tarrío, Anxo (coord.). A literatura desde 1936 ata hoxe: Poesía e teatro. Tomo XXXIII do “Proyecto Galicia”. A Coruña: Hércules de Ediciones: 365-417.

Debord, Guy (1996). La société du spectacle. París: Gallimard.

Figueroa, Antón (2001): Nación, literatura, identidade. Vigo: Xerais

Figueroa, Antón (2015). Marxes e centros. Para unha socioloxía do campo cultural. Santiago de Compostela: Laiovento

Freixanes, Víctor F. “Os premios da crítica”, Teima 19 (1977a): 23.

Freixanes, Víctor F.  “Politiza-la cultura”, Teima 24 (1977b): 32.

González Fernández, Helena. “A poesía dos noventa e a reacción contra a poesía dominante”, O Correo Galego (1997): 3-7.

González Fernández, Helena. (1998a). “Rompente, “poderosa pomada””, Anuario de Estudios Galegos 1997. Vigo: Galaxia: 47-84.

González Fernández, Helena. (1998b) “De poesía e de poetas no cincuenta aniversario de Cómaros verdes”, Anuario Grial de Estudos Literarios Galegos 1997: 203-210.

González Fernández, Helena. (2002). “Bolígrafo/pincel simultáneo”, Álvarez Basso, C. Atlántica Vigo.1980.1986. Vigo: Museo MARCO: 588-590. 

González-Millán, Xoán (1994). Literatura e sociedade en Galicia (1975-1990). Vigo: Xerais.

González-Millán, Xoán (2000). Resistencia cultural e diferencia histórica, a experiencia da subalternidade. Santiago: Sotelo Blanco.

González Xil, Xosé Manuel (2000). “As relacións literatura-arte”, Villanueva, Darío (dir.), Tarrío, Anxo (coord.). A literatura desde 1936 ata hoxe: Poesía e teatro. Tomo XXXIII do “Proyecto Galicia”. A Coruña: Hércules de Ediciones: 419-439.

Jameson, Fredric (1989). Documentos de cultura, documentos de barbarie. Madrid: Visor.

Kaprow, Allan (1966). Assemblage, Environments & Happenings. Nueva York: Harry N. Abrams.

Mao Tse-Tung (1974 [1942]). Intervenciones en el Foro de Yenan sobre arte y literatura. Barcelona: Anagrama.

Mejía, Carmen. “Estéticas da poesía galega e signos de ruptura. Unha nova ollada ó Grupo de Comunicación Poética Rompente”, Madrygal 4 (2001): 89- 94.

Méndez Ferrín, Xosé Luís (1976). Con pólvora e magnolias. Vigo: Rompente Edicións.

Monteagudo, Henrique (1983). “Pan e circo. A dama que fala: Grupo de Comunicación Poética Rompente”, Faro de Vigo (06.04.1983): 37.

Monteagudo, Henrique. “Dez anos de poesía galega: 1975-1985”, Grial 89 (1985): 268-297. 

Moreiras, Alberto (1984). “Recensión sobre a obra de Rompente”, Ulula. Georgia: University of Georgia: 147-150.

Nogueira, María Xesús (2000). “Poesía de fin de milenio: os anos oitenta”, Villanueva, Darío (dir.) y Tarrío, Anxo (coord.). A literatura desde 1936 ata hoxe: Poesía e teatro. Tomo XXXIII del “Proyecto Galicia”. A Coruña: Hércules de Ediciones: 289-363.

Queixas Zas, Mercedes, Gómez Sánchez, Anxo (2001). Historia xeral da literatura galega. Vigo: A Nosa Terra.

Raña Lama, Román. “Rompente: antre o obsequio e o insulto”, A Nosa Terra 102 (1980):16.

Rodríguez Gómez, Luciano (1986). Dende a palabra doce voces. Santiago: Sotelo Blanco.

Tarrío, Anxo (1994). Literatura galega. Vigo: Xerais.

Valverde, Alberto (2003). O grupo Rompente (1975-1983). Por unha resistencia nacional e unha comunicación de vangarda. Traballo de Investigación Titorado pola doutora H. González. Vigo: Universidade de Vigo.

Valverde, Alberto (2004). “A performance en Rompente”, Anuario de Estudos Literarios 2004. Vigo: Galaxia: 96-105.

Valverde, Alberto (2013) Elementos para a descrición e análise da vangarda no final do século XX en Galiza: o Grupo Rompente (1975-1983). Tesis doctoral. Vigo: Universidade de Vigo. Facultade de Filoloxía. 

Vázquez, A. (1980). “Tres blocs de poesía concreta”, ABC (20.03.1980): 26.

Vázquez Montalbán, Manuel (1998). La literatura en la construcción de la ciudad democrática. Barcelona: Mondadori.

Vilavedra, Dolores (1999). Historia da literatura galega. Vigo: Galaxia.


Enlaces refback

  • No hay ningún enlace refback.


Copyright (c) 2018 Alberto Valverde Otero

Licencia de Creative Commons
Este obra está bajo una licencia de Creative Commons Reconocimiento-NoComercial 4.0 Internacional.

 ISSN: 2340-1869 URL: http://ojs.uv.es/index.php/kamchatka 

http://ojs.uv.es/public/site/images/peblajau/facebook_logo_75_01 http://ojs.uv.es/public/site/images/peblajau/logo_twitter_75 http://ojs.uv.es/public/site/images/peblajau/academia_logo_75

 

Follow me on Academia.edu