Legenda aurea latina, elementos apócrifos y tradición catalana


Abstract


A study on Iacobus de Voragine’s warnings and observations about the apocryphal nature of some narrative elements within his Golden Legend. According to G. P. Maggioni's theory, most of these observations were inserted by Voragine in his second redaction of the work (LA2), and here we analyse to what extent and in what ways they are cited in the Legenda Aurea’s Catalan tradition, taking as the study’s basis the most recent edition of the Latin text (Maggion 2007) and four of the most important manuscripts of the Catalan tradition. We aim to provide new data about the textual history of the Catalan Golden Legend and its Latin model; and also, to find out to what extent the Catalan tradition was concerned with pinpointing its apocryphal material for the audience’s benefit.


Keywords


Hagiography; apocryphal; Legenda Aurea; Iacobus de Voragine; Medieval Latin Literature; Medieval Catalan Literature; Catalan Hagiography; Latin Hagiography

Full Text:

PDF (ES)

References


Albert, Sophie; Puche López, Maria Carmen. 2019. ‘Chambres d’échos d’un nom, Pilate: Oralité et écriture dans trois versions apocryphes vernaculaires de la vie de Pilate’, Estudos de Religião, 33, 3: 73-90 https://doi.org/10.15603/2176-1078/er.v33n3p73-90

 

Alcoy i Pedrós, Rosa. 1986. ‘El descensus ad inferos de Santa Margarita’, D' Art, 12: 127-57 https://www.raco.cat/index.php/Dart/article/view/100037

 

Avenoza, Gemma; Garcia Sempere, Marinela. 2012. ‘Santos y santas en la tradición escrita catalana medieval’, in De lo humano y lo divino en la literatura medieval: santos, ángeles y demonios, ed. by Juan Paredes (Granada: Universidad de Granada), pp. 47-60 https://tinyurl.com/y2e2k2kk

 

Baños Vallejo, Fernando. 2020. ‘“Lanzarían grandes carcajadas”: lo apócrifo del Flos sanctorum y la burla de los protestantes’, Rilce, 36, 2: 428-52 https://doi.org/10.15581/008.36.2.428-52

 

Baudoin, Anne-Catherine. 2012. Ponce Pilate: la construction d’une figure dans la littérature patristique et apocryphe (Paris: EPHE)

 

Boase, Roger. 2018. ‘The Lady Half-Devoured by a Dragon and the Iconography of St Margaret of Antioch: Interpreting an Anonymous Invención in the Cancionero general (11CG-517)’, Magnificat Cultura i Literatura Medievals, 5: 1-17 https://doi.org/10.7203/MCLM.5.10383

 

Boulhol, Pascal. 1996. Anagnorismos: La Scène de reconnaissance dans l’hagiographie antique et médiévale (Aix-en-Provence: Université de Provence)

 

Boureau, Alain (ed.). 2004. Jacques de Voragine, La Légende dorée, (Paris: Gallimard)

 

Bremmer, Jan. N. (ed.). 2010. The PseudoClementines (Leuven: Peeters)

 

Brunel, Geneviève. 1976. ‘Vida de Sant Frances Versions en langue d’oc et en catalan de la Legenda aurea: Essai de classement des manuscrits’, Revue d’Histoire des Textes, 6: 219-65 https://doi.org/10.3406/rht.1978.1150

 

Brunel, Geneviève. 1986. ‘Les Saints franciscains dans les versions en langue d’oc et en catalan de la Legenda aurea’, in ‘Legenda aurea’: Sept siècles de difusión: Texte latin et branches vernaculaires, ed. by Brenda Dunn-Lardeau (Montréal: Éditions Bellarmin), pp. 103-15

 

Càmara Sempere, Hèctor. 2013. ‘Flos sanctorum’ romançat: edició crítica dels dos incunables Catalans de la ‘Legenda aurea’ de Jacobus de Voragine (Universitat d’Alacant: unpublished Ph.D. dissertation) http://hdl.handle.net/10045/74851

 

Coromines, Joan; Maneikis Kniazzeh, Charlotte. S.; Neugaard, Edward. J. (eds.). 1977. Vides de sants rosselloneses, 3 vols (Barcelona: Fundació Salvador Vives Casajuana)

 

Côté, Dominique. 2001. Le Thème de l'opposition entre Pierre et Simon dans les ‘Pseudo-Clémentines’ (Paris: Institut d’Études Augustiniennes)

 

Cullmann, Oscar. 1930. ‘Le Problème littéraire et historique du roman pseudoclémentin: Étude sur le rapport entre le gnosticisme et le judéo-christianisme’, Revue d'Histoire et de Philosophie religieuses, 10.4-5: 471-76 https://doi.org/10.3406/rhpr.1930.2783

 

Dunn-Lardeau, Brenda (ed.). 1986. ‘Legenda aurea’: Sept siècles de diffusion: Texte latin et branches vernaculaires (Montréal: Éditions Bellarmin)

 

Elizondo, Jose María de. 1910. ‘La leyenda de San Francisco según la versión catalana del Flos sanctorum: fragmentos y notas’, Revista de Estudios Franciscanos, núm. extraordinari abril-maig: 235-60 https://tinyurl.com/y5wl7w69

 

Fleith, Barbara. 1990. ‘Legenda aurea: Destination, utilisateurs, propagation: L’histoire de la diffusion du légendier au xiiie et au début du xive siècle’, in Raccolte di vite di santi dal xiii al xviii secolo, ed. by S. Boesch Gaiano (Fasano di Brindisi: Schena), pp. 41-48

 

Fleith, Barbara. 1991. Studien zur Überlieferungsgeschichte der lateinischen ‘Legenda aurea’ (Bruxelles: Société des Bollandistes)

 

Gaiffier, Baudouin de. 1973. ‘L’Historia apocrypha dans la Légénde dorée’, Analecta Bollandiana, 91: 263-72 https://doi.org/10.1484/J.ABOL.4.01263

 

Garcia Sempere, Marinela. 2012. ‘Vides de sants en català conservades en manuscrits solts i en impresos anteriors a 1550’, in Vides medievals de sants: difusió, tradició i llegenda, ed. by Marinela Garcia Sempere and Àngels Llorca Tonda (Alacant: Universitat d’Alacant), pp. 185-207

 

Garcia Sempere, Marinela. 2015. ‘Algunes dades sobre els manuscrits de la versió catalana de la Legenda aurea’, Medievalia, 18, 2: 155-78 https://doi.org/10.5565/rev/medievalia.349

 

Goullet, Monique. 2005. Écriture et réécriture hagiographiques: Essai sur les réécritures de vies de saints dans l’Occident latin médiéval (viiie-xiiie s.) (Turnhout: Brepols) https://doi.org/10.1484/M.HAG-EB.5.106042

 

Gounelle, Rémi. 1994. ‘Sens et usage d’apocryphus dans la Légénde dorée’, Apocrypha, 5: 189-210 https://doi.org/10.1484/J.APOCRA.2.301177

 

Gounelle, Rémi. 2011. ‘Les Origines littéraires de la légende de Véronique et de la Sainte Face: la Cura sanitatis Tiberii et la Vindicta Saluatoris’, in Sacre impronte e oggetti ‘non fatti da mano d’uomo’ nelle religioni: Atti del Convegno Internazionale, Torino 2010, ed. by A. Monaci Castagno (Alessandria: Edizioni Dell’Orso), pp. 231-51

 

Gounelle, Rémi. 2013. ‘Genèse d’un personnage littéraire: Ponce Pilate dans la littérature apocryphe chrétienne’, in Ponce Pilate, ed. by Jean-Marc Vercruysse (Arras: Artois Presses Université), pp. 29-40 https://go.uv.es/P4lS4Cy

 

Izydorczyk, Zbigniew S. (ed.) 1997. The Medieval Gospel of Nicodemus: Texts, Intertexts and Contexts in Western Europe (Tempe, Az: Medieval & Renaissance Texts & Studies)

 

Le Goff, Jacques. 2011. À la Recherche du temps sacré: Jacques de Voragine et la ‘Légende dorée’ (Paris: Perrin)

 

Mackley, Jude S. 2008. The Legend of St Brendan: A Comparative Study of the Latin and Anglo-Norman Tradition (Leiden: Brill) https://doi.org/10.1163/ej.9789004166622.i-352

 

Maggioni, Giovanni Paolo. 1995a.  Ricerche sulla composizione e sulla trasmissione della ‘Legenda aurea’ (Spoleto: Fondazione CISAM)

 

Maggioni, Giovanni Paolo. 1995b. ‘Dalla prima alla seconda redazione della Legenda aurea: particolarità e anomalie nella tradizione manoscritta delle compilazioni medievali’, Filologia Mediolatina, 2: 259-78

 

Maggioni, Giovanni Paolo. 1995c. ‘Appelli al lettore e definizioni di apocrifo nella Legenda aurea: a margine della leggenda di Giuda Iscariota’, Studi Medievali, 36: 241-53

 

Maggioni, Giovanni Paolo. 1998. ‘Storie malvagie e vite di santi: Storie apocrife, cattivi e demoni nei leggendari condensati del xiii secolo’, in Tra edificazione e piacere della lettura: le vite dei santi in età medievale, ed. by Antonella Degl’Innocenti and Franco Ferrari (Trento: Dipartimento di Scienze Filologiche e Storice), pp. 131-44 https://go.uv.es/FeeqhF5

 

Maggioni, Giovanni Paolo (ed.). 1998. Iacopo da Varazze Legenda aurea, 2 vols (Firenze: SISMEL, Edizioni del Galluzzo)

 

Maggioni, Giovanni Paolo. 2001. ‘Le molte Legende auree: modificazioni testuali e itinerari narrativi’, in De la Sainteté a l’hagiographie: Genèse et usage de la ‘Légende dorée’, ed. by Barbara Fleith et Franco Morenzoni (Genève: Droz), pp. 15-40

 

Maggioni, Giovanni Paolo (ed.). 2007. Iacopo da Varazze Legenda aurea: con le miniature del codice Ambrosiano C 240 inf. (Firenze: SISMEL Edizioni del Galluzzo)

 

Maggioni, Giovanni Paolo. 2008a. ‘Redattori imprecisi e autori distratti: mancate correzioni e capitoli fuori posto nel testo originale della Legenda aurea’, Filologia Mediolatina, 15: 75-93

 

Maggioni, Giovanni Paolo. 2008b. ‘La Littérature apocryphe dans la Légende dorée et dans ses sources directes: L’Interprétation d’une chaîne de transmission culturelle’, Apocrypha, 19: 146-81 https://doi.org/10.1484/J.APOCR.3.7

 

Maggioni, Giovanni Paolo. 2012. ‘Riletture e riscritture agiografiche del xiii secolo: i leggendari abbreviati’, in Vides medievals de sants: difusió, tradició i llegenda, ed. by Marinela Garcia Sempere and Àngels Llorca Tonda (Alacant: Universitat d’Alacant), pp. 11-34

 

Maggioni, Giovanni Paolo. 2013. ‘Between Hagiography and Preaching: The Holy Cross in the works of Iacobus de Voragine’, Hagiographica, 20: 187-217 https://go.uv.es/ZqXG3Uh

 

Pouderon, Bernard. 2009. ‘La novela clementina: presentación de un dossier’, Myrtia, 24: 143-63 https://tinyurl.com/y3tryev7

 

Puche López, Maria Carmen. 2012. ‘La vida de María Magdalena en la ‘Legenda aurea’ de Iacobus de Voragine y en Vides de sants rosselloneses: un análisis comparativo’, Revista de Filología Románica, 29.1: 165-88 https://doi.org/10.5209/rev_RFRM.2012.v29.n1.38953

 

Puche López, Maria Carmen. 2018. ‘La leyenda de Judas Iscariote en la tradición catalana de la Legenda aurea y su modelo latino: algunas reflexiones’, Cultura Neolatina, 78.3-4: 211-38

 

Puche López, Maria Carmen. 2019. ‘La leyenda de Pilatos en la Legenda aurea de Iacobus de Voragine: estructura narrativa y exemplum a contrario’, Hagiographica, 26: 221-59 https://tinyurl.com/yy4oo6vm

 

Puche López, Maria Carmen. 2020. ‘Margarita de Antioquía en la Legenda aurea de Jacobo de la Vorágine: texto latino y tradición catalana’, eHumanista/IVITRA, 17: 213-31 https://tinyurl.com/yyvktzol

 

Rebull, Nolasc (ed.). 1976. Jaume de Voràgine Llegenda àuria (Olot: Aubert Impr.)

 

Rousselle, Aline. 1983. ‘Paulin de Nole et Sulpice Sévère, hagiographes, et la culture populaire’, in Les Saints et les stars: Le Texte hagiographique dans la culture populaire, ed. by Jean-Claude Schmidt (Paris: Beauchesne), pp. 27-43

 

Steinmeyer, Ernst von. 1918. ‘Die Historia apocrypha der Legenda aurea’, Münchener Museum für Philologie des Mittelalters und der Renaissance, 3: 155-66

 

Tausend, Monika. 1995. Die altokzitanische Version B der ‘Legenda aurea’: Ms. Paris, Bibl. nat., n. acq. fr. 6504 (Tübingen: Niemeyer)

 

Wittlin, Curt J. 2003. ‘Manuscrits i edicions de la Legenda aurea rossellonesa-catalana: una mina de materials per a la lexicologia i dialectologia histórica’, in Estudis de Llengua i Literatura Catalanes, 45 (=Miscel·lània Joan Veny, 2) (Barcelona: Publicacions de l’Abadia de Montserrat), pp. 123-45

 

Zinelli, Fabio. 2009. ‘La Légende dorée catalano-occitane: Étude et édition d’un nouveau fragment de la version occitane A’, in L’Occitan, une langue du travail et de la vie quotidienne du xiie au xxie siècle: Les Traductions et les termes techniques en langue d’oc, ed. by Jean-Loup Lemaître and Françoise Vielliard (Ussel: Centre Trobar), pp. 263-350

 


Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.


_________________________________________________________________________

Indexed / included in:

https://www.uv.es/mclm/logosindexs.jpg