Programas de tertulia política en Twitter: un modelo neurocomunicativo de análisis de discurso


Resumen


En este trabajo aplicamos a la red social Twitter un modelo de análisis del discurso político y mediático desarrollado en publicaciones previas, que permite hacer compatible el estudio de los datos discursivos con propuestas explicativas surgidas a propósito de la comunicación política (neurocomunicación) y de la comunicación digital (la red como quinto estado, convergencia, inteligencia colectiva). Asumimos que hay categorías del encuadre discursivo (frame) que pueden ser tratadas como indicadores de habilidades cognitivas y comunicativas. Analizamos estas categorías y las agrupamos en tres dimensiones fundamentales: la intencional (ilocutividad del tuit, encuadre interpretativo de las etiquetas), referencial (temas, protagonistas) e interactiva (alineamiento estructural, predictibilidad; marcas de intertextualidad y dialogismo; afiliación partidista). El corpus consta de 4.116 tuits: 3.000 tuits pertenecientes a los programas Al Rojo Vivo(La Sexta: A3 Media), Las Mañanas de Cuatro(Cuatro: Mediaset) y Los Desayunos de TVE(RTVE), 1.116 tuits de seguidores de los programas, que corresponden a 45 tuits de cada programa. Los resultados confirman que el modelo permite establecer diferentes perfiles de subjetividad política en las cuentas de Twitter.


Texto completo:

PDF (Català) PDF (English) PDF

Referencias


Aguirre, G. K. (2008): “The political brain”. Cerebrum, http://www.dana.org/Cerebrum/2008/The_Political_Brain/ (12.05.2015).

Ampofo, L.; Anstead, N. i O’Loughlin, B (2011): "Trust, confidence, and credibility: Citizen responses on twitter to opinion polls during the 2010 UK general election", Information, Communication & Society 14.6 (2011), pàgs. 850-871.

Arias, F. (2013): “La actualidad política ludificada. Infoentretenimiento interactivo en las elecciones estadounidenses de 2012”. En Lloves, B. i Segado, F. (Coords.): I Congreso Internacional de Comunicación y Sociedad Digital (14-10-2013), Universidad Internacional de La Rioja. http://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=4247727

Barthes, R. (1966): Crítica y verdad. Madrid: Siglo XXI, 2005

Bennett, W. L. i Iyengar, S. (2008): “A new era of minimal effects? The changing foundations of political communication”, Journal of Communication, 58(4), pàgs.707-731.

Benveniste, E. (1958): “De la subjectivité dans le langage”, Journal de Psychologie, 55, pàgs. 267-274.

Bourdieu, P. (1996): Sobre la televisión. Barcelona: Anagrama, 1997.

Bruns, A. i Burgess, J. (2012): “Researching News Discussion On Twitter, Journalism Studies, 13:5-6, pàgs. 801-814.

Bruns, A. i Stieglitz, S. (2013): “Towards more systematic Twitter analysis: metrics for tweeting activities”, International Journal of Social Research Methodology, 16:2, págs. 91-108.

Bruns, A. i Stieglitz, S. (2012): “Quantitative Approaches to Comparing Communication Patterns on Twitter”, Journal of Technology in Human Services, 30:3-4, págs. 160-185.

Caldevilla, D. (2009): “Democracia 2.0: La política se introduce en las redes sociales”, Pensar la publicidad, III, 2, pàgs. 31-48.

Castells, M. (2009): Comunicación y poder. Madrid: Alianza Editorial.

Castells, M. (2014): “El poder de las redes”, Revista Dossiers 50, pàg. 9, gener-març de 2014.

Charaudeau, P. (2008): “Pathos et discours politique”. En Rinn, M. (coord.): Émotions et discours. L’usage des passions dans la langue, Rennes: Presses universitaires de Rennes, 49-58.

Charaudeau, P. (2009): “Réflexions pour l’analyse du discourse populiste”, Les discours politiques en Amérique latine: filiations, polyphonies, théâtralités. Colloque international, Université Paris-Est, 12-14 de febrer de 2009.

Conover, M. D. et al. (2011): “Predicting the political alignment of twitter users”, 2011 IEEE Third International Conference on  Social Computing, pàgs. 192-199. http://www.yildiz.edu.tr/~aktas/courses/CE-0114890/g14-p2.pdf

D’heer, E. i Verdegem, P. (2015): “What social media data mean for audience studies: a multidimensional investigation of Twitter use during a current affairs TV programme, Information”, Communication & Society, 18:2, pàgs. 221-234

Dubuquoi, Antoine i Prat, Nico (2013): Twittus Politicus. Décryptage d’un média explosif. Éditions Fetjaine, 2013.

Dutton, W. H. (2009): “The fifth estate emerging through the network of networks”, Prometheus, 27 (1), pàgs. 1-15 Eco 2006,

Enguix Oliver, S. (2015): Periodismo político. Fundamentos, práctica y perspectivas, Bellaterra/Barcelona/Castelló/València: UAB, UJI, UPF, UV.

Enguix Oliver, S. i Gallardo Paúls, B. (2015): “Política televisada y su reflejo en Twitter: medios y seguidores”, Workshop on on Communication and Journalism in Social Networks, 10th Iberian Conference on Information Systems and Technologies (CISTI 2015). 17-20 de juny de 2015; Aveiro (PORTUGAL)

Gallardo Paúls, B. (2007): Pragmática para logopedas. Cadis, Universidad de Cádiz.

Gallardo Paúls, B. (2013): “Niveles pragmáticos y cognición: estrategias discursivas de encuadre en el discurso político”, Revista Anthropos 239, pàgs. 191-210.

Gallardo Paúls, B. (2014): Usos políticos del lenguaje. Un discurso paradójico. Barcelona: Anthropos/Siglo XXI, 2014.

Gallardo Paúls, B. (2016): “¿Neuronas espejo o capacidad  intersubjetiva? Referencias viables para un análisis del discurso público de base neurocomunicativa”,  I Congreso Internacional Comunicación y Pensamiento. Comunicracia y Desarrollo Social, Sevilla, 10-12 de març de 2016. DOI: 10.13140/RG.2.1.2556.3286 https://www.researchgate.net/publication/297714604_2016Neuronas_espejo_o_capacidad_intersubjetiva_Referencias_viables_para_un_analisis_del_discurso_publico_de_base_neurocomunicativa 

Gallardo Paúls, B. i Enguix Oliver, S. (2014): “Estrategias de encuadre discursivo en periodismo político: análisis de un corpus de titulares”, CLAC. Círculo de Lingüística Aplicada a la Comunicación, 58, pàgs. 90-109. http://revistas.ucm.es/index.php/CLAC/article/viewFile/45471/42755

Gallardo Paúls, B. i Enguix Oliver, S. (2015): “Opciones discursivas en la cobertura electoral: los temas en la campaña europeas de 2014”. En López, M. I. i Hernández, E. (Eds): Sodalicia Dona. Homenaje a Ricardo Escavy Zamora, Universidad de Murcia, pàgs. 231-152.

Gallardo Paúls, B. i Enguix Oliver, S. (2016): Pseudopolítica: el discurso político en las redes sociales, Valencia: Dept Teoria dels Llenguatges i Ciències de la Comunicació-UV, https://www.researchgate.net/publication/299284420_2016_Pseudopolitica_el_discurso_politico_en_las_redes_sociales

Gallese, V. i Goldman, A. (1998): “Mirror neurons and the simulation theory of mind-reading”, Trends in cognitive sciences 2.12, pàgs 493-501.

Grice, H. P. (1975): “Logic and conversation”. En Cole, P. i Morgan, J. L. (Eds): Syntax and semantics, Vol. 3: Speech Acts, Nova York: Seminar Press, pàgs. 41-58.

Hallin, Daniel C. i Mancini, Paolo (2004): Sistemas mediáticos comparados. Tres modelos de relación entre los medios de comunicación y la política. Barcelona, Ed. Hacer, 2008.

Holton, A. E. i Seth C. L. (2011): “Journalists, social media, and the use of humor on Twitter”, Electronic Journal of Communication 21.1/2, http://www.cios.org/EJCPUBLIC/021/1/021121.html

Jäger, S. (2001) “Discourse and knowledge: Theoretical and methodological aspects of a critical discourse and dispositive analysis”. En Wodak, R. i Meyer, M. (Eds): Methods in Critical Discourse Analysis, London: Sage, pàgs. 32-62.

Kanai, R. et al. (2011): “Political orientations are correlated with brain structure in young adults”,Current biology 21(8), pàgs. 677-680.

Kerbrat-Orecchioni, C. (1980): L’énonciation: de la subjectivité dans le langage. París: Armad Colin.

Knutson, K. M.; Wood, J. N.; Spampinato, M. V. i Grafman, J. (2006): “Politics on the brain: An fMRI investigation”, Social Neuroscience 1(1), pàgs. 25-40.

Kwak, H., Lee, C., Park, H. i Moon, S. (2010): “What is Twitter, a social network or a news media?”, Proceedings of the 19th international conference on World wide web, ACM, pàgs. 591-600. http://www.cs.rochester.edu/twiki/pub/Main/HarpSeminar/What_is_Twitter_a_Social_Network_or_a_News_Media.pdf

Lakoff, G. (2004): No pienses en un elefante. Lenguaje y debate político. Madrid. UCM. 2007.

Lakoff, G. (2008): The political mind: why you can’t understand 21st-century politics with an 18th-century brain, Penguin.

Lévy, P. (1997): Collective Intelligence: Mankind’s Emerging World Cyberspace, Cambridge, Mass.: Perseus Books.

Maingueneau, D. (2012): “Les condicions d’una anàlisi crítica del disurs”. En Salvador, V. (ed.): L’ull despert. Anàlisi crítica dels discursos d’avui, València: Tres i Quatre, pàgs. 51-80.

Mancera, A. i Pano, A. (2013): El discurso politico en Twitter, Barcelona: Anthropos.

Marres, N. (2013): “The birth of social media methods”, DMI Summerschool, Amsterdam. http://www.slideshare.net/digitalmethods/presentation-marres-dmi-13

Mazzoleni, G. (2014): “El nuevo estatuto de la comunicación política”, Comunicación política: relatos, figuras, mediaciones. Primer Congrès Internacional De Comunicació Política i Polítiques De Comunicació, València, 24-26 de novembre de 2014, Universitat de València.

Meraz, S. i Papacharissi, Z. (2013): “Networked gatekeeping and networked framing on# Egypt”, The international journal of press/politics, DOI: 10.1177/1940161212474472.

Pano Alamán, A. i Mancera Rueda, A. (2014): “La “conversación” en Twitter”, Estudios de lingüística del español, 35, pàgs. 234-268.

Pellisser Rossell, N. i Pineda, A. (2014): “Información política televisiva y espectacularización: un análisis comparativo de programas informativos y de infoentretenimiento”, Estudios sobre el mensaje periodístico 20(2), pàgs. 821-839. http://revistas.ucm.es/index.php/ESMP/article/viewFile/47036/44107

Ramonet, I. (2015): La explosión del periodismo. Del periodismo de masas a la masa de medios. Mèxic, Universidad de Guadalajara.

Rubio Moraga, A. L. i Sapag Muñoz de la Peña, P. V. (2014): “Neuropolítica”. En Timoteo; J. (Ed): Neurocomunizacione, Roma: ARACNE, pàgs.185-220.

Rule, N. O.; Freeman, J. B.; Moran, J. M.; Gabrieli, J. D.; Adams, R. B. i Ambady, N. (2010): “Voting behavior is reflected in amygdala response across cultures”, Social cognitive and affective neuroscience, 5(2-3), pàgs. 349-355.

Sáez Vacas, F. (2008): “El país digital de las ‘maravillas’. Necesitamos desarrollar una sociología de la infociudad”,  TELOS, 76, pàgs. 51-55.

Salvador, V. (2012): “L’ull despert: panoràmica”, en Vicent Salvador (ed.): L’ull despert. Anàlisi crítica dels discursos d’avui, València: Tres i Quatre, pàgs. 9-50.

Searle, J. R. (1976): “A classification of illocutionary acts”, Language in society, 5 (01), pàgs. 1-23.

Shirky, C. (2011): “The political power of social media: Technology, the public sphere, and political change”, Foreign affairs, pàgs. 28-41.

Sperry, R. W., Zaidel, E. i Zaidel, D. (1979): “Self recognition and social awareness in the deconnected minor hemisphere”, Neuropsychologia,17(2), pàgs. 153-166.

Stivers, T. (2008): “Stance, alignment, and affiliation during storytelling: When nodding is a token of affiliation”, Research on language and social interaction, 41(1), págs. 31-57.

Timoteo, J. (2007): “Neurocomunicación: Propuesta para una revision de los fundamentos teóricos de la comunicación y sus aplicaciones industriales y sociales”, Mediaciones sociales, 1, pàgs. 355-386.

Timoteo, J. (2014): “Il fattore ‘Pentola a induzione’ nei procesi di Intelligenza Connettiva”. En Timoteo Álvarez, J. (Ed): Neurocomunicazione, Roma: ARACNE, págs. 43-68.

Tumasjan, A.; Sprenger, T. O.; Sandner, P. G. i Welpe, I. M. (2010): “Predicting Elections with Twitter: What 140 Characters Reveal about Political Sentiment”, ICWSM, 10, pàgs. 178-185. http://www.aaai.org/ocs/index.php/ICWSM/ICWSM10/paper/viewFile/1441/1852Predicting

Uña Juárez, O.; Fernández Fernández, M. i Fernández Camacho, C. (2014): “De tutti e di nessuno. Struttura dei processi nella creazione dell’opinione pubblica”. En Timoteo Álvarez, J. (Ed): Neurocomunicazione, Roma: ARACNE, pàgs. 113-142.

Van Dijk, T. (2005): “Política, ideología y discurso”, Quorum Académico 2/2, pàgs. 15-47.

Van Dijk, T. (2006): “Discourse and manipulation”, Discourse & Society 17(2), pàgs. 359-383.

Van Dijk, T. (2009): Discurso y poder, Barcelona, Gedisa, 2009. Trad. de Alcira Bixio.

Verweij, P. (2012): “Twitter Links Between Politicians And Journalists”, Journalism Practice, 6: 5-6, pàgs. 680-691, http://dx.doi.org/10.1080/17512786.2012.667272

Wodak, R. (2001): “The discourse-historical approach”. Wodak, R. i Meyer, M.(Eds): Methods in Critical Discourse Analysis, London: Sage, pàgs. 63-94.

Wodak, R. (2007): “Language and Ideology, Language in Ideology”, Journal of Language and Politics 6: 1, pàgs. 1-5.

Yardi, S. i Danah B. (2010): “Dynamic debates: An analysis of group polarization over time on twitter”, Bulletin of Science, Technology & Society 30.5, pàgs. 316-327.

Zappavigna, M. (2011): “Ambient affiliation: A linguistic perspective on Twitter”, New media & society 13.5 (2011), pàgs. 788-806.


Enlaces refback

  • No hay ningún enlace refback.